Από το f/b της ΠτΔ για την βία των γυναικών

Είχα σήμερα την ευκαιρία να λάβω μέρος, μαζί με τον Βασιλιά και την Βασίλισσα της Ολλανδίας, καθώς και με Έλληνες και Ολλανδούς αξιωματούχους και ειδικούς στο θέμα, σε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τη βία κατά των γυναικών, που διοργανώθηκε στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Η βία κατά των γυναικών και η κακοποίησή τους αποτελεί δυστυχώς ένα παγκόσμιο φαινόμενο μοναδικής ανθεκτικότητας στον χρόνο, με ιδιαίτερα οδυνηρές επιπτώσεις. Μπορεί να λάβει διάφορες μορφές: συντροφική βία, σεξουαλική κακοποίηση, γάμοι παιδιών, ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων και τα αποκαλούμενα εγκλήματα «τιμής». Μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, οπουδήποτε. Δεν παρατηρείται μόνο σε περιθωριακές ομάδες ή σε συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα. Δεν συμβαίνει μόνο σε ολοκληρωτικά ή θεοκρατικά καθεστώτα, όπου η θέση των γυναικών είναι εξ ορισμού κατώτερη. Θλιβόμαστε για την παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών στο Αφγανιστάν, για την καθημερινή καταπίεση και αστυνομική βία κατά των γυναικών στο Ιράν, τους συμπαραστεκόμαστε στον αγώνα τους, αλλά την ίδια στιγμή με σοκ διαπιστώνουμε ότι η βία κατά των γυναικών καθίσταται μία κοινότοπη πραγματικότητα στον κόσμο μας. Με οδύνη τη βλέπουμε παρούσα τόσο στην «πολιτισμένη» Δύση όσο και στην «παραδοσιακή» Ανατολή και να οξύνεται σε περιόδους οικονομικής ή κοινωνικής κρίσης. Σε οποιαδήποτε μορφή και αν εκδηλώνεται – σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, οικονομική – καταστρέφει την ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια των γυναικών και τις καταδικάζει σε κοινωνική περιθωριοποίηση και ψυχολογική αποσύνθεση.

Οι γυναίκες που κακοποιούνται, λεκτικά ή σωματικά, φέρουν σιωπηλά το τραύμα τους για χρόνια, μην τολμώντας να το καταγγείλουν, παγιδευμένες στην ντροπή, τον εξευτελισμό και ακόμα και την ενοχή, καθώς τα θύματα συχνά νιώθουν υπεύθυνα για την κακοποίησή τους λόγω ενός μηχανισμού αυτοενοχοποίησης. Ωστόσο, η διανοητική και σωματική εξάντλησή τους επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια και διαχέεται στην κοινότητα. Τα παιδιά που ανατρέφονται σε περιβάλλον οικογενειακής βίας διατρέχουν και τα ίδια τον κίνδυνο κακοποίησης, έχουν προβλήματα προσαρμοστικότητας, μαθησιακές δυσκολίες, αυτοκαταστροφικές τάσεις και, καθώς μεγαλώνουν, τείνουν να επαναλάβουν κακοποιητικές συμπεριφορές, σε ρόλους είτε θύτη είτε θύματος. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και ακόμα και οικονομικές συνέπειες, που διαβρώνει, μολύνει και αρρωσταίνει την κοινωνία.

Εντούτοις, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η έμφυλη και οικογενειακή βία καταλήγουν σε ένα ακόμα πιο σοβαρό έγκλημα. Και τέτοιες περιπτώσεις, που έχουν τελευταία αυξηθεί, μας σοκάρουν και μας ανησυχούν βαθιά. Μιλώ για τη γυναικοκτονία, ένα έγκλημα που βασίζεται σε σχέσεις κυριαρχίας και εξάρτησης μεταξύ του θύτη και του θύματος, ένα έγκλημα που προϋποθέτει τη σωματική, κοινωνική ή οικονομική ανισότητα, την επικράτηση ξεπερασμένων κοινωνικών εννοιών και στερεοτύπων. Ένα έγκλημα που χαρακτηρίζεται από τους ηθικούς κανόνες των θυτών, την ιδιοκτησιακή νοοτροπία προς τα γυναικεία μέλη της οικογένειας και την εσωτερικευμένη νομιμοποίηση της διαπροσωπικής βίας από τη μεριά των θυτών.

Είναι καιρός, μέσω της ενημέρωσης της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης και την πολυδιάστατη στήριξη των γυναικών, να θέσουμε τέρμα στην κλιμάκωση αυτού του είδους βίας, το οποίο, στην περίπτωση της γυναικοκτονίας, αποκτά την πιο ακραία, επονείδιστη και αποτρόπαια μορφή του. Είναι καθήκον μας να υπερασπιστούμε και να αγωνιστούμε για την ισότητα των φύλων οπουδήποτε στον κόσμο, καθώς αποτελεί ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, ένα διατομεακό ζήτημα ζωτικό για μία υγιή, παραγωγική κοινωνία που ατενίζει το μέλλον.