Καύσιμα στα ύψη, υπομονή στα τάρταρα: Το «πράσινο» άλλοθι και το ελληνικό αδιέξοδο

Με φόντο την –κατά τα λεγόμενα των Βρυξελλών– ανάγκη για «πράσινη μετάβαση» και βιώσιμη ανάπτυξη, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης σφίγγουν ακόμη περισσότερο τη φορολογική θηλιά γύρω από τα καύσιμα. Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκονται ήδη προτάσεις για περαιτέρω αύξηση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ), προκειμένου να χρηματοδοτηθούν δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Όμως στην Ελλάδα, η πραγματικότητα είναι –και παραμένει– πολύ διαφορετική.

Η χώρα μας ήδη συγκαταλέγεται στις πρώτες θέσεις πανευρωπαϊκά σε επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης στα καύσιμα, με τον ΕΦΚ να έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ το επιπλέον «χαράτσι» του ΦΠΑ 24% λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής στην τελική τιμή της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης. Το αποτέλεσμα; Ένας απλός ανεφοδιασμός καυσίμων να μοιάζει με… επένδυση υψηλού ρίσκου για τον μέσο πολίτη.

Το αφήγημα περί περιβαλλοντικής ευαισθησίας χρησιμοποιείται ως πρόσχημα από τις κυβερνήσεις – σύμφωνα με πληροφορίες – προκειμένου να νομιμοποιηθεί μια ακόμη αύξηση φόρων στα καύσιμα. Η λογική είναι απλή και κυνική: αφού το κράτος δεν διαθέτει τα κεφάλαια για την πράσινη μετάβαση, ας τα αντλήσει από την κατανάλωση. Μόνο που αυτός ο σχεδιασμός δεν λαμβάνει υπόψη του την ελληνική πραγματικότητα.

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων δεν διατηρεί παλιά οχήματα από επιλογή, αλλά από οικονομική αδυναμία. Με το διαθέσιμο εισόδημα να συρρικνώνεται και την ακρίβεια να πλήττει βασικά αγαθά, το να στραφεί κάποιος σε ένα νέο, φιλικότερο προς το περιβάλλον όχημα, δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή αλλά πολυτέλεια.

Και πώς να γίνει διαφορετικά, όταν οι τιμές των νέων αυτοκινήτων (ειδικά των ηλεκτρικών) βρίσκονται εκτός προϋπολογισμού για τον μέσο Έλληνα; Όταν η επιδότηση για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου είναι μηδαμινή ή πρακτικά ανύπαρκτη; Και όταν ακόμη και το κόστος χρήσης των δημόσιων μεταφορών ή των εναλλακτικών μορφών μετακίνησης παραμένει υψηλό ή υποβαθμισμένο;

Σύμφωνα με πηγές από το οικονομικό επιτελείο, εξετάζεται το ενδεχόμενο σταδιακής αναπροσαρμογής του ΕΦΚ, με τη δικαιολογία ότι θα λειτουργήσει ως «κίνητρο» για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, όπως τονίζουν ειδικοί της αγοράς, το μοναδικό κίνητρο που φαίνεται να προσφέρει αυτή η πολιτική είναι η εγκατάλειψη των Ι.Χ. και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.

Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να βασίζεται στην υπερφορολόγηση του ήδη επιβαρυμένου πολίτη. Χρειάζεται σχεδιασμό, υποδομές, επιδοτήσεις, έξυπνες λύσεις και –πάνω απ’ όλα– ρεαλισμό.

Η ουσία

Ο κόσμος δεν αντέχει άλλο. Το να τιμωρείται καθημερινά για το ότι χρειάζεται να μετακινηθεί με αυτοκίνητο, δεν είναι πολιτική περιβαλλοντικής ευαισθησίας αλλά κοινωνικής αναισθησίας. Αν ο στόχος είναι η αλλαγή συμπεριφορών, τότε αυτή δεν μπορεί να επιβάλλεται με το βούρδουλα, αλλά να ενθαρρύνεται με κίνητρα, ευκαιρίες και αξιοπρεπείς εναλλακτικές.

Για την ώρα, όμως, το μόνο που βλέπει ο Έλληνας πολίτης στο «ταμπλό» του βενζινάδικου, είναι τιμές που καίνε και το τελευταίο ίχνος ελπίδας.