Στην Καστανιά η 15η Θεματική Συνάντηση για την δεκαετία του ’40

23/07/2025

2 minutes read

Στην καρδιά της Πίνδου, εκεί όπου το καλοκαίρι του 1943 γράφτηκαν κρίσιμες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής και βαλκανικής ιστορίας, επιστρέφει και φέτος ο ιστορικός και επιστημονικός διάλογος. Η Καστανιά Καλαμπάκας φιλοξενεί στις 30 και 31 Αυγούστου 2025 την 15η Θεματική Συνάντηση για τη δεκαετία του ’40, με επίκεντρο το λεγόμενο «Βαλκανικό Συνέδριο των Ανταρτικών Οργανώσεων».

Εκεί όπου, στις 5 Ιουλίου 1943, υπογράφηκε η συμφωνία συνεργασίας του ΕΛΑΣ με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής από τους Σαράφη, Βελουχιώτη και Μάγιερς, και δύο μέρες αργότερα, στις πλαγιές της Γκούρας, πραγματοποιήθηκε η ιστορική Πανθεσσαλική Συνδιάσκεψη των αντιπροσώπων των αντάρτικων ομάδων όλης της Θεσσαλίας, με διεθνή συμμετοχή. Σήμερα, ο τόπος εκείνος γίνεται ξανά σημείο συνάντησης ερευνητών, ιστορικών και πολιτών που αναζητούν γέφυρες μνήμης, κατανόησης και αναστοχασμού για μια δεκαετία που καθόρισε τη μοίρα της χώρας και των Βαλκανίων.

Η πολιτική του ΕΑΜ απέναντι στους συμμάχους του αντιχιτλερικού συνασπισμού περιγράφεται ήδη στο ιδρυτικό του κείμενο: ΄Εξασφάλιση κατά το δυνατόν μιας συνεργασίας με τους άλλους λαούς, οι οποίοι αγωνίζονται κατά των δυνάμεων του Άξονος και του συντονισμού του αγώνος του Ελληνικού Λαού με τον αγώνα των άλλων ως άνω Λαών.΄

Η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια των απελευθερωτικών κινημάτων των Βαλκανίων εντάθηκαν το καλοκαίρι του 1943, καθώς, με την εξασθένιση των δυνάμεων του Άξονα από τις απώλειες στο Ανατολικό Μέτωπο και τη δράση των ανταρτικών δυνάμεων, γεννήθηκε η ανάγκη να συντονιστεί η δράση τους, ώστε να καταφέρουν αποφασιστικά πλήγματα στα κατοχικά στρατεύματα.

Ωστόσο, όπως θα γίνει φανερό και από τα ιστορικά τεκμήρια που θα παρουσιάσουν στην εκδήλωση οι ιστορικοί εισηγητές, την περίοδο της Κατοχής δεν δινόταν μόνο αξία στην αντιφασιστική συνεργασία αυτή καθεαυτή αλλά και στην αδελφοποίηση των λαών της Βαλκανικής, στην κοινή συμβίωσή τους στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής Βαλκανικής Ομοσπονδίας, όπως είχε οραματιστεί ο Ρήγας Φερραίος. Πίστευαν πως ο αντιφασιστικός, εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας θα ήταν μια μεγάλη παρακαταθήκη για μια τέτοια εξέλιξη, που ακυρώθηκε λόγω του Εμφυλίου στην Ελλάδα και της μεταπολεμικής, ψυχροπολεμικής διαίρεσης του κόσμου σε ΄σφαίρες επιρροής΄. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η εθνικιστική έκρηξη που πυροδότησε ήταν η τραγική διάψευση αυτής της διεθνιστικής προοπτικής, που οραματίστηκαν οι μαχητές των ανταρτικών κινημάτων των Βαλκανίων.

Ταυτόχρονα στην εκδήλωση θα αναδειχθεί η συμβολή των μαρτυρικών κοινοτήτων της Θεσσαλίας στην Αντιφασιστική Αντίσταση και ο αγώνας, ευρύτερα, για την απονομή Δικαιοσύνης στα θύματα της ναζιστικής-φασιστικής θηριωδίας, σύμφωνα και με την ομόφωνη, παραπεταμένη δυστυχώς, απόφαση της Βουλής των Ελλήνων στις 17/4/2019 για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών προς τη χώρα μας.

α) Σάββατο 30 Αυγούστου 2025, 6.00 μ.μ.

ΗΜΕΡΙΔΑ: στο Δημοτικό Σχολείο της Μαρτυρικής Κοινότητας Καστανιάς Καλαμπάκας

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ:

ΟΜΙΛΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ:

Λάζου Βασιλική, ιστορικός, διδάσκουσα Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ: ‘Το Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών. Διλήμματα και προοπτικές του ΕΛΑΣ’.
Γιώργος Μιχαηλίδης, ιστορικός, διδάκτωρ Βαλκανικής Ιστορίας:‘Κοινό Βαλκανικό Στρατηγείο: η βαλκανική συνεννόηση ως τάση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Μορφές, δυνατότητες και προβλήματα’.
Αποστόλης Τσάνο, διδάκτωρ Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου:‘Η αντιφασιστική συνεργασία των κομμουνιστικών κομμάτων Αλβανίας–Ελλάδας και τα σχέδια για τη δημιουργία βαλκανικού στρατηγείου’
Στάθης Ψωμιάδης: Πρόεδρος Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δομένικου: ‘Μαρτυρικές κοινότητες Θεσσαλίας: Αγώνας για απόδοση Δικαιοσύνης’
Δημήτρης Κούρτης, εντεταλμένος διδάσκων Νομικής Σχολής ΑΠΘ: ‘Διεθνείς και εθνικές εξελίξεις στη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών’