«Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» στο Κονάκι της Πατουλιάς – Όταν η Ιστορία και ο Κινηματογράφος Συναντήθηκαν στα Τρίκαλα
Kονάκι της Πατουλιάς (ή Zουρνατζή), Πατουλιά Τρικάλων
Ρεπορτάζ: TRIKALAIDEES
Στην καρδιά της Θεσσαλικής γης, ανάμεσα στις απέραντες εκτάσεις του κάμπου, το Κονάκι της Πατουλιάς (ή Ζουρνατζή) στέκει επιβλητικά ως ζωντανό αποτύπωμα μιας άλλης εποχής. Βρίσκεται στην Πατουλιά Τρικάλων και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και αξιόλογα πυργόσπιτα που έχουν διασωθεί στον Θεσσαλικό χώρο, μεταφέροντας τον επισκέπτη σε μια εποχή όπου η πέτρα, η αρχοντιά και η κοινωνική ιεραρχία συνυπήρχαν στο τοπίο και την καθημερινότητα της υπαίθρου.
Το διώροφο, λιθόκτιστο και κεραμοσκέπαστο αρχοντικό, που χρονολογείται μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1903), αποτελείται από δύο κτίρια: την κυρίως κατοικία και το βοηθητικό κτίσμα που χρησίμευε ως αποθήκη και σταύλος. Η ορθογωνική κάτοψη, το πέτρινο χαγιάτι με τους τρείς πεσσούς, ο βόρειος πύργος για την εποπτεία της περιοχής και τα επιμελώς διακοσμημένα αρχιτεκτονικά στοιχεία προσδίδουν στο κονάκι όχι μόνο αρχιτεκτονική αξία αλλά και ισχυρό συμβολισμό ασφάλειας, εξουσίας και κοινωνικής θέσης της εποχής.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το δεύτερο κτίριο με την εντυπωσιακή λιθόκτιστη σκάλα στην πρόσοψη, στοιχείο σπανιότατο για αγροτικά οικοδομήματα της Θεσσαλίας, που αποδεικνύει την οικονομική ισχύ και την καλαισθησία των ιδιοκτητών.
Ένα Σημείο Πολιτιστικής και Κινηματογραφικής Αναφοράς
Το κονάκι, πέρα από την ιστορική του σημασία, έχει καταγραφεί και στον κινηματογραφικό πολιτισμό της χώρας, καθώς αποτέλεσε τόπο γυρισμάτων της εμβληματικής ταινίας «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» το 1966. Η ταινία, σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, σενάριο του Νίκου Φώσκολου και παραγωγή Φίνος Φιλμ – Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, φέρνοντας στο διεθνές προσκήνιο εικόνες και συναισθήματα από τον αγώνα των αγροτών της Θεσσαλίας.
Η επιλογή του κονάκιου ως βασικό σκηνικό δεν ήταν τυχαία. Το ίδιο το κτίσμα εκπροσωπεί την ατμόσφαιρα της εποχής που πραγματεύεται η ταινία: την ανισότητα, την εξουσία των τσιφλικάδων, αλλά και το ξύπνημα της αγροτικής συνείδησης.
Νεότερο Μνημείο με Διατηρητέο Χαρακτήρα
Αναγνωρίζοντας την αρχιτεκτονική, ιστορική και λαογραφική του αξία, το Κονάκι της Πατουλιάς χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο νεότερο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, προστατεύοντας έτσι ένα κομμάτι της συλλογικής μνήμης του τόπου. Πρόκειται για έναν ζωντανό θησαυρό πολιτισμού, ο οποίος, με την κατάλληλη ανάδειξη, μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τον πολιτιστικό τουρισμό και ταυτόχρονα εργαλείο εκπαιδευτικής και ιστορικής αφύπνισης για τις επόμενες γενιές.
Το Κονάκι Ζουρνατζή δεν είναι απλώς ένα παλιό πέτρινο σπίτι. Είναι ένα μνημείο ταυτότητας, ένα σύμβολο εποχών που πέρασαν αλλά άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα, τόσο στο τοπίο όσο και στη μνήμη της Θεσσαλίας.
