Οι απαντήσεις στη Νεοελληνική Γλώσσα, του φιλολόγου Αχιλλέα Μπουλογεώργου
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2021 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Του φιλολόγου Αχιλλέα Μπουλογεώργου
ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Στα προβλήματα του κόσμου του μέλλοντός μας αναφέρεται το φετινό θέμα του μαθήματος Νεοελληνική Γλώσσα Και Λογοτεχνία και στα εφόδια/ δράσεις εκ μέρους των νέων για τη βελτίωσή του.Ο σχετικός προβληματισμός εδράζεται κυρίως στη γλωσσική διδασκαλία της Α’ λυκείου και εν μέρει στις άλλες τάξεις.
Η περίληψη αφορούσε για πρώτη φορά μόνο μια παράγραφο του κειμένου.Τα υπόλοιπα ερωτήματα του Β’ θέματος κρίνονται μέτριας δυσκολίας,ενώ στην ερώτηση που αφορά τη λογοτεχνία(θέμα Γ’) πρέπει να γίνουν αποδεκτές και διαφορετικές /αντίθετες απαντήσεις.
Το θέμα Δ’ (η πάλαι ποτέ έκθεση δηλαδή) περιέχει δύο ευκρινή ζητούμενα:α)με ποια εφόδια θα αντιμετωπίσει ο νέος τα δεινά του κόσμου μας και β)με ποιες δράσεις θα μπορούσαν οι νέοι να βελτιώσουν τον κόσμο μας.
Πρόκειται για γνωστό προβληματισμό στη γλωσσική διδασκαλία αλλά και στις Πανελλαδικές κατά καιρούς και εύστοχο,θα έλεγα,εφόσον βάζει στο παιγνίδι τα ίδια τα παιδιά,τους νέους και τη σχέση τους με τον κόσμο κινητοποιώντας τη σκέψη τους και οδηγώντας τους να συνειδητοποιήσουν ότι η νεότητα δεν είναι απλώς ηλικία,είναι ευθύνη για το μέλλον,είναι αγώνας.
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το απόσπασμα αυτό αναφέρεται στη διάσταση επαγγελματικών ονείρων και πραγματικότητας των νέων στη χώρα μας.Αρχικά ο Σπύρος τονίζει ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι αναγκαίος στο σχολείο,επειδή η έλλειψή του οδηγεί σε κακές επιλογές αυξάνοντας τον κορεσμό και την ανεργία σε ορισμένα επαγγέλματα.Η Αλεξάνδρα στη συνέχεια αναφέρεται στις δυσκολίες ένταξης στην ελληνική αγορά εργασίας λόγω επαγγελματικής υποανάπτυξής της,με αποτέλεσμα αρκετοί νέοι είτε να αποδέχονται μη επιθυμητές θέσεις εργασίας για λόγους επιβίωσης είτε να μεταναστεύουν
Β1
Σ
Σ
Λ
Σ
Λ
Β2α. Κυριολεκτικοί –Τελειόφοιτοι και επαγγελματικό μέλλον
-Τα επαγγελματικά όνειρα των νέων
-Επαγγελματικός προσανατολισμός και ανεργία
Μεταφορικοί
-Σκοτεινό το επαγγελματικό αύριο των νέων
-Γρίφος η επιλογή επαγγέλματος
-Η Ελλάδα διώχνει τους νέους της
Β2β.Η χρήση στατιστικών στοιχείων στο κείμενο 1 συνιστά τεκμήριο και επομένως ο συγγραφέας του κειμένου επιδιώκει να πείσει με λογικό τρόπο τους αναγνώστες του για την έκβαση του μέλλοντός μας στηριζόμενος σε απόψεις ειδικών κυρίως ,ώστε να υπάρχει αξιοπιστία στα γραφόμενά του.
Στο 2ο κείμενο με τα λόγια των παιδιών σε εισαγωγικά (ευθύς λόγος)στοχεύει επίσης σε ευθεία απάντηση των ερωτημάτων που τίθενται στην εισαγωγική πρόταση του κειμένου 2 «Τι περιμένουν…απόψεις τελειοφοίτων».Ο συγγραφέας του κειμένου 2 δεν απαντά ο ίδιος στα ερωτήματα αυτά ,αλλά παραθέτει τις απόψεις των ίδιων των νέων κι έτσι το κείμενο γίνεται πιο ρεαλιστικό ,παραστατικό και πειστικό οδηγώντας μας να συμμεριστούμε την οπτική τους με την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό που προσθέτουν τα λόγια τους και επιδιώκοντας έτσι να μας πείσει με κάποιο συναισθηματικό τόνο
Β3.1) Χρήση α’ πληθυντικού προσώπου (σωρεύουμε,επιμένουμε,νιώθουμε)
2)Μεταφορικός /εικονοπλαστικός λόγος(ανάσα προσμονής,καίει τα χείλη μας)
3)Ερώτηση στον επίλογο(ρητορική) Άλλωστε τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;
1)α’πρόσωπο:συνυπευθυνότητα,συλλογικότητα,καθολικότητα,οικειότητα(κάτι αφορά όλους μας- και τον συγγραφέα), πειστικότητα. Ο πομπός δηλαδή εντάσσει τον εαυτό του μέσα σε ένα ευρύτερο σύνολο ατόμων, π.χ. στους ακροατές του, γίνεται «ένα με αυτούς», μιλάει «μαζί με αυτούς και γι’ αυτούς» και έτσι πετυχαίνει να τους ευαισθητοποιήσει κατά τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο…, να τους περάσει άμεσα το μήνυμα… και ενδεχομένως να τους πείσει…
2)Ο μεταφορικός λόγος κάνει το κείμενο πιο απλό και παραστατικό,προσδίδει επίσης έναν συναισθηματικό τόνο ,ώστε τελικά η θέση του συγγραφέα να γίνει πιο κατανοητή και ο λόγος του πιο πειστικός
3)Το ρητορικό ερώτημα στο τέλος του κειμένου και ύστερα από όσα έχουν προηγηθεί(διαπιστώσεις,προβληματισμοί) στοχεύει στο να φανταστεί ο αναγνώστης την αυτονόητη απάντηση,ότι δηλαδή δεν υπάρχει και κάτι άλλο να κάνουμε εκτός από το να ελπίζουμε και να αγωνιζόμαστε.Δείχνει συναισθηματική φόρτιση της συντάκτριας και έμμεση προτροπή να αγωνιζόμαστε
ΘΕΜΑ Γ
Το ποίημα παρουσιάζει με υπερρεαλιστικές εικόνες τα προβλήματα της γης ,όπως προσλαμβάνονται μέσα από τα μάτια των παιδιών ενός άλλου πλανήτη.Το ποιητικό υποκείμενο αφηγείται ως εξωτερικός παρατηρητής την ουτοπική ζωή των παιδιών στο «Σείριο», χωρίς «έγνοια στην καρδιά»,αφού «δεν είδανε πολέμους και θανάτους» και όλη η ζωή τους είναι μια γιορτή.Τις νύχτες τα παιδιά απορούν γι’αυτόν τον μακρινό πλανήτη που παρομοιάζεται «σαν φτερό θαλασσινό» και ζητάνε απαντήσεις από το δάσκαλό τους. Με τη χρήση ευθέος λόγου «Αυτή…είναι η γη του σύμπαντος αρρώστια και πληγή» η απάντηση του δασκάλου προκαλεί προβληματισμό ,αφού δημιουργεί για πρώτη φορά στα παιδιά του Σείριου μια «έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά», συνειδητοποιώντας ότι τα πράγματα δεν είναι παντού εύκολα και ρόδινα και γι’αυτό λυπούνται
Τα παιδιά στο Σείριο συμβολίζουν την ευτυχισμένη ,ιδεατή ζωή χωρίς τα προβλήματα που μαστίζουν τη γη .Όμως παρόλα αυτά δεν ΄έχουν χάσει την ανθρωπιά τους ,αφού «δάκρυσαν» στο άκουσμα των δεινών της γης.Είναι φυσικό αρκετοί να προτιμούμε μια ιδανική ζωή και κοινωνία ,χωρίς πολέμους και άλλα προβλήματα ,όμως από την άλλη το πιο σημαντικό είναι να παλεύουμε για αυτά και να είμαστε «ακούραστοι κυνηγοί του ονείρου» ελπίζοντας και αγωνιζόμενοι για ένα καλύτερο και πιο φωτεινό μέλλον του πλανήτη μας.Ας με συγχωρέσει ο Σείριος που δεν θα «πάω». Ως νέος άνθρωπος που χρέος μου είναι ,σύμφωνα και με τον Καζαντζάκη , «να αλλάξω τον κόσμο» ,έχω πολλή δουλειά εδώ ,στη γη..
Σημείωση:η τελευταία απάντηση φυσικά μπορεί να είναι και διαφορετική, ότι δηλαδή θα ήμουν ικανοποιημένος στο Σείριο με την ανάλογη τεκμηρίωση.
ΘΕΜΑ Δ ΑΡΘΡΟ
ΤΙΤΛΟΣ:- ΤΑ «ΥΛΙΚΑ» ΤΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΑΣ
-ΟΙ ΝΕΟΙ ΕΛΠΙΔΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΣ
-ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΙ ,ΑΡΑ…ΥΠΑΡΧΩ
-ΕΦΟΔΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΑΣ
-ΠΩΣ ΘΑ ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ
Α)ΕΦΟΔΙΑ ΝΕΟΥ
1) Σωματικός τομέας: χωρίς να ‘ναι ακραίος και υπερβολικός γνωρίζει και τηρεί κάποιους κανόνες διατροφής, υγείας κ.λπ.
2) Πνευματικός τομέας: πολύπλευρα καλλιεργημένος, με κριτική σκέψη και πνευματικές, καλλιτεχνικές ή και φιλοσοφικές αναζητήσεις ,ιδεαλιστής, ενίοτε πιστεύει ακόμη και σε ουτοπίες. Βιβλιόφιλος και συνειδητοποιημένος σχετικά με το “εν οίδα ότι ουδέν οίδα”.
3) Ηθικός τομέας: πιστεύει σε αρχές και αξίες τιμιότητας, υπευθυνότητας,ανθρωπιάς, δικαιοσύνης, φιλίας, ειλικρίνειας και αλτρουισμού. Ξέρει να συγχωρεί και να συμπαραστέκεται(αλληλεγγύη)
4)Ψυχικός τομέας:θάρρος ,αισιοδοξία,υπομονή,αγωνιστικότητα
5)Κοινωνικός – Εργασιακός τομέας: αυτογνωσία, σωστή επιλογή επαγγέλματος, χαρακτηρίζεται από συνεργατικότητα, μεθοδικότητα, ανιδιοτέλεια(κοινωνικές δεξιότητες). Ενδιαφέρεται για το συνδικαλισμό, γνωρίζει να κάνει εποικοδομητικό διάλογο.
6) Οικονομικός τομέας – Κατανάλωση: θεωρεί το χρήμα μέσο κι όχι σκοπό,γνωρίζει τις πραγματικές του ανάγκες, διακρίνεται για την ολιγάρκειά του και την αντικαταναλωτική του διάθεση, κάνει ορθολογική διαχείριση των εισοδημάτων του.
7) Πολιτικός τομέας: πολιτικοποιημένος, ενεργός πολίτης με ό,τι αυτό συνεπάγεται: συμμετοχή στα κοινά, ενημέρωση για πολιτικά δρώμενα, αγώνες για τη δημοκρατία και την ελευθερία(πολιτικό ον ο άνθρωπος)
8)Εθνικά/Διεθνή προβλήματα (μέρος του πολιτικού τομέα): φιλειρηνιστής, οικολογικά ευαισθητοποιημένος, διεθνιστής αλλά και πατριώτης (όχι σοβινιστής).
Β)ΔΡΑΣΕΙΣ ΝΕΩΝ
1.Διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων ποικίλων στόχων,όπως συμπαράστασης ,προβολής προβλημάτων στο σχολείο ή στην πόλη τους (θέατρο,ομιλίες,φωτογραφίες, μουσική κ.λπ.)
3.Συμμετοχή σε διαμαρτυρίες,διαδηλώσεις,πορείες (ειρηνική αντίδραση στα κακώς κείμενα), αποφεύγει τις βιαιότητες ,δεν φανατίζεται, ,χωρίς να σημαίνει ότι δεν ενθουσιάζεται
4.Πρωτοβουλίες για παγκόσμιες διασκέψεις νεολαιών με στόχο την πιο οργανωμένη αντίδραση,συμμετοχή σε διεθνείς οργανώσεις
5.Αρθρογραφία,ανάλογες εργασίες σε μαθητικά αλλά και άλλα έντυπα,σχετικές ομιλίες (π.χ.Βουλή των εφήβων στη χώρα μας) ή αναρτήσεις στο διαδίκτυο
6.Ραδιοφωνικές εκπομπές με ανάλογα θέματα και περιεχόμενο,εφόσον πολλοί νέοι είναι ραδιοφωνικοί παραγωγοί.
7.Επιστολές διαμαρτυρίας σε ηγέτες χωρών,Ο.Η.Ε. κ.λπ, χρήση Facebook και άλλων κοινωνικών δικτύων για την προώθηση της στάσης τους
8.Μποϋκοτάζ(=αποκλεισμός,αποχή από αγορά) προϊόντων χωρών που ευθύνονται για πολέμους,φασιστική εκτροπή,ρατσιστική συμπεριφορά κ.λπ.
9.Εθελοντική δραστηριότητα που αποδεικνύει το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής (ανιδιοτέλεια, αυτοθυσία, αγάπη)Ως χαρίεν άνθρωπος ,όταν άνθρωπος η (Μέναδρος)
10.Γενικότερα στάση εποικοδομητικής αμφισβήτησης(νέος θα πει να αλλάξεις τον κόσμο,Καζαντζάκης)με αυξημένη κοινωνική συνείδηση ,ευαισθησία,όραμα και αγώνα όχι για τον εαυτό του αλλά για όλους.
11.Πέρα από την ατομική δράση και αντίδραση(στην οικογένεια ,το σχολείο) εντάσσεται σε ομάδες και διεκδικεί(μαθητικές κοινότητες, άλλες οργανώσεις ανθρωπιστικές,οικολογικές κ.λπ.).Γνωρίζουμε πια καλά ότι η συλλογική πάλη είναι πιο αποτελεσματική ,γιατί «ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη»
Επιμέλεια:Αχιλλέας Μπουλογεώργος,φιλόλογος
Συνεργάτες:Αναστασία Κομματά, Απόστολος Σουλιμέτσης ,φιλόλογοι
Φροντιστηριακός Όμιλος
ΔΙΑΚΡΙΣΗ-ΣΤΟΧΟΣ
ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 10
