Η Χαριτίνη Μαλισσόβα έγραψε ένα… δροσερό παραμύθι για την αποδοχή της διαφορετικότητας

Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη

Να θίξει το θέμα της αποδοχής της διαφορετικότητας, αλλά και της αλληλεγγύης επιχειρεί η Χαριτίνη Μαλισσόβα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της με τίτλο «Μια μέρα στο βυθό» (εκδ. Αρμός).

Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από την εμπειρία της στις σχολικές αίθουσες. Η ίδια είναι δασκάλα και όπως είπε στο «ΤyposThes» είχε διαπιστώσει πως συχνά πολλά παιδιά δυσκολεύονται να εντάξουν στην παρέα τους κάποιον  συμμαθητή τους με μαθησιακά ή άλλα προβλήματα  ή κάποιον με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Περισσότερα για τον βυθό που έπλασε με το πληκτρολόγιό της, αλλά και για το θέμα της αποδοχής της διαφορετικότητας στην συνέντευξη που ακολουθεί.

–Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το «Μια μέρα στο βυθό»;

-Η ιστορία ως ιδέα γεννήθηκε μια μέρα στη σχολική τάξη. Για την ακρίβεια η αφορμή δόθηκε σε διαφορετικές  σχολικές τάξεις όπου διαπίστωνα τη δυσκολία και την αρνητική διάθεση που έδειχναν  κάποιες ομάδες παιδιών να αποδεχθούν και να εντάξουν στην παρέα τους κάποιον  καινούργιο  συμμαθητή τους, κάποιον  συμμαθητή τους με μαθησιακά ή άλλα προβλήματα  ή κάποιον με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Έτσι, η σχολική τάξη μεταφέρθηκε στον βυθό, και τα παιδιά  έγιναν γοργόνες και ψαράκια. Η αρχική ιστορία αποδόθηκε σε θεατρική μορφή, από μαθητές Α’ και Β´ τάξεων.

–Ο βυθός είναι ένας μικρόκοσμος. Πόσο μοιάζει με το σύμπαν των παιδιών στην πραγματικότητα; 

-Στον βυθό του δικού μου παραμυθιού υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά με εκείνα του κόσμου των παιδιών. Υπάρχει μια χαρούμενη κι ανέμελη παρέα από  ψαράκια  και γοργόνες, ένα  ανεπιθύμητο ψάρι, το Μεγάλο ψάρι  που αρχικά προσπαθεί χωρίς επιτυχία να μπει στην παρέα τους, υπάρχει μια Μικρή και απρόσεκτη Γοργόνα που χρειάζεται βοήθεια. Θα συναντήσουμε επίσης την ήρεμη δύναμη, τον εξισορροπιστικό παράγοντα  της παρέας, τη Σοφή Γοργόνα που με την ψυχραιμία, την ορθή σκέψη και τη φωνή της λογικής βοηθά να επιστρέψει η χαρά και η ηρεμία στον βυθό  και τις Νεράιδες που στέλνουν ένα μήνυμα το οποίο η παρέα, μετά από την περιπέτεια που ζει αυτή τη μέρα στον βυθό, θα καταλάβει πόσο σημαντικό είναι.

Υπάρχει η χαρά, το παιχνίδι, το γέλιο, η ξενοιασιά, όσα χρειάζονται τα παιδιά για να είναι ευτυχισμένα αλλά και η τροφή για σκέψη, η παρακίνηση για ενσυναίσθηση και αποδοχή του διαφορετικού άλλου.

–Πόσο τα παιδιά αποδέχονται το διαφορετικό;

-Εξαρτάται από το πόσο τα έχει προετοιμάσει το οικογενειακό περιβάλλον. Αν έχουν μάθει να ασκούν αρνητική κριτική ή να είναι καχύποπτα, τότε αυτό θα μεταφέρουν και στη σχολική ζωή. Αν  έχουν μεγαλώσει σε κλίμα ανεκτικότητας και εμπιστοσύνης, τότε αντιμετωπίζουν με ενσυναίσθηση  τον διαφορετικό από εκείνους.

–Ποιος ο ρόλος των γονιών και ποιος των δασκάλων σε θέματα όπως πχ.η διαφορετικότητα; 

-Οι γονείς οφείλουν να εκπαιδεύονται και να εκπαιδεύουν και τα παιδιά τους στο ζήτημα της διαφορετικότητας ή σε ανάλογης βαρύτητας ζητήματα.

Το παιδί πρέπει να έρχεται έτοιμο στο σχολείο γνωρίζοντας πως δεν αντιπροσωπεύει το απόλυτο αλλά πως και οι άλλοι έχουν ανάλογα δικαιώματα με εκείνο.

Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί, στο βαθμό που τους αναλογεί, προσπαθούν  να βοηθήσουν τα παιδιά ώστε  να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις, να αντιληφθούν πως όλοι ενδεχομένως έχουμε κάτι που μας κάνει «διαφορετικούς», να δουν στις σωστές διαστάσεις τον «διαφορετικό άλλο» κι έτσι να έχουν σαφέστερη εικόνα για τους ίδιους, τους εαυτούς τους.

Το παραμύθι μπορεί να δραματοποιηθεί εύκολα στη σχολική τάξη (υπάρχουν οδηγίες στο τέλος του βιβλίου προς τους εκπαιδευτικούς )και, εναλλάσσοντας τους ρόλους, μέσα από παιγνιώδη διαδικασία, τα παιδιά να μπουν στη θέση του ανεπιθύμητου ή εκείνου που αρνείται να δεχθεί τον ξένο, περίεργο ή διαφορετικό, να προβάλουν, να κατανοήσουν  και να διορθώσουν τη συμπεριφορά τους.

Η έννοια της συμπερίληψης απαιτεί την εξεύρεση τρόπων ώστε όλοι οι μαθητές να αισθάνονται ότι ανήκουν ουσιαστικά στο σχολικό περιβάλλον  και να λειτουργούν ισότιμα. Σε αυτό προτρέπει η ιστορία αυτή τους μικρούς μαθητές, χωρίς υποδείξεις και πρέπει, αλλά ως δικό τους συμπέρασμα, φυσικά και αβίαστα ,μέσα από όσα ζουν αυτή τη μέρα στον βυθό παρέα με τα ψαράκια και οι γοργόνες.

–Πόσο έχει επηρεάσει την γραφή σας η εμπειρία σας με τα παιδιά με δεδομένο ότι είστε δασκάλα; 

-Σε μεγάλο βαθμό. Έχω γράψει άλλα τρία χριστουγεννιάτικα θεατρικά που έχουν αποδοθεί σε σχολικές γιορτές, πολύ συχνά γράφω άρθρα στην εφημερίδα Θεσσαλία σχετικά με ζητήματα που αφορούν την εκπαίδευση και πριν από ένα χρόνο εξέδωσα ένα εγχειρίδιο για τις «Σχέσεις γονέων -εκπαιδευτικών στο Δημοτικό σχολείο», που κυκλοφορεί επίσης από τον Αρμό. Παρότι μπήκα στον εκδοτικό χώρο με ένα ποιητικό βιβλίο (Ιδεατή ολότητα, εκδ.Αρμός),οι τέσσερις αυτές ιστορίες γράφτηκαν ως απόρροια της επαφής μου με τους μαθητές μου.

–Πείτε μας πέντε βιβλία που θα προτείνατε σε γονείς για να διαβάσουν τα παιδιά τους το καλοκαίρι…

-Έχω διαβάσει πολλά βιβλία στους μαθητές μου που τα αγάπησαν και τα αγάπησαν κι εγώ .Προτείνω κάποια από την πρόσφατη παραγωγή. Για τα πολύ μικρά παιδιά,τα τρυφερά βιβλία  της Έλενας Στανιού με τίτλο «Δεν σε θέλω δίπλα μου» και του Μάκη Τσίτα «Η πιο καλή απ’ όλες τις γιαγιάδες» των εκδ. Ψυχογιός.

Για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας τα δυο καλογραμμένα κι ενδιαφέροντα  βιβλία της Αργυρώς Μουντάκη, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διάπλαση. Πρόκειται για έναν ιρλανδικό θρύλο με τίτλο «Το μονοπάτι του γίγαντα» κι έναν ρωμαϊκό  με τίτλο «Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι».

Δυο έξοχα βιβλία για τα παιδιά των μεγάλων τάξεων του Δημοτικού σχολείου είναι  του Κώστα Στοφόρου «Η Πηνελόπη στη Χίο», έκδ. Κέδρος και το βιβλίο  της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου «Οι ιππότες της ελευθερίας», εκδ.Μεταίχμιο.

Καλό καλοκαίρι,με πολλές βουτιές στον βυθό και πολλές ανέμελες απλωτές στον αφρό !