Δ. Παπαστεργίου: Το ψηφιακό «άλμα» αλλάζει την καθημερινότητα – Εθνική στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη  

H Ελλάδα έχει κάνει από το 2019 άλματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό του Κράτους, σημειώνει ο Δημήτρης Παπαστεργίου στο Liberal, επισημαίνοντας ότι η ψηφιοποίηση είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να περιοριστεί η γκρίζα ζώνη της αδιαφάνειας.

«Αναγνωρίζουμε ξεκάθαρα ότι στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ εντοπίστηκαν σοβαρές αδυναμίες» υπογραμμίζει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, λέγοντας ότι «σήμερα διαθέτουμε τα μέσα για να διασφαλίσουμε πως τέτοια φαινόμενα δεν θα επαναληφθούν».

Ο κ. Παπαστεργίου μιλά για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο, που η κυβέρνηση έχει προτάξει, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μια κοινωνική πρόκληση που απαιτεί συντονισμένες δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο στις οποίες η Ελλάδα πρωτοστατεί, αλλά και για τις αλλαγές, που θα επιφέρει η χρήση του προσωπικού αριθμού. «Η πορεία μας, ο στόχος μας είναι σαφής: ένα κράτος πιο αποτελεσματικό, πιο ψηφιακό και πιο δίκαιο, που αφήνει πίσω παθογένειες του παρελθόντος και κινείται σε μια σταθερή αναπτυξιακή τροχιά» τονίζει, αναφερόμενος στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Θα ξεκινήσω με μια θετική παρατήρηση. Το υπουργείο σας εξακολουθεί να είναι εκείνο, που συγκεντρώνει μάλλον μηδενικές αρνητικές κριτικές, καθώς ό,τι έχει γίνει έως σήμερα είναι ένα θετικό αποτύπωμα στους πολίτες. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;

Λίγο υπερβολικό αυτό που λέτε, αλλά σας ευχαριστώ. Σίγουρα είναι πραγματικά ενθαρρυντικό να βλέπεις ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν το έργο που γίνεται. Η Ελλάδα έχει κάνει από το 2019 άλματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό του Κράτους. Είναι γεγονός ότι η καθημερινότητα των πολιτών αλλά και των επιχειρήσεων γίνεται πιο απλή, πιο φιλική και με λιγότερη γραφειοκρατία, κάτι που αναγνωρίζεται εντός και εκτός Ελλάδας. Αλλά έχουμε ακόμη να κάνουμε πολλά.

Για να επανέλθω στις αντιλήψεις των πολιτών, θα σας πω ότι στην πρώτη επίσημη αξιολόγηση των Δημοσίων Υπηρεσιών, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εσωτερικών, οι ψηφιακές υπηρεσίες «σκόραραν» στις υψηλότερες βαθμολογίες, κάτι μάλλον αναμενόμενο αφού η τεχνολογία αλλάζει τις ζωές τους προς το καλύτερο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Ψηφιακός Βοηθός «mAigov», η πρώτη εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης του ελληνικού Δημοσίου. Το «mAigov» απαντά καθημερινά σε ερωτήσεις πολιτών για ζητήματα Δημόσιας Διοίκησης και πλέον λειτουργεί και ως action bot: εκδίδει υπεύθυνες δηλώσεις με απλή εκφώνηση του κειμένου και ληξιαρχικές πράξεις γάμου. Έχει ήδη απαντήσει σε περισσότερα από 3 εκατομμύρια ερωτήματα, κάτι που μεταφράζεται σε λιγότερες ουρές, λιγότερα τηλεφωνήματα και λιγότερα email προς τις δημόσιες υπηρεσίες.

Το «mAigov» εντάχθηκε και στο νέο «Gov.gr Wallet». Πλέον, το Gov.gr Wallet δεν είναι απλώς αποθετήριο εγγράφων, αλλά βασικό σημείο διεπαφής των πολιτών με το κράτος. Εκεί μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση σε έγγραφα και ειδοποιήσεις της Δημόσιας Διοίκησης μέσω της «Θυρίδας του πολίτη» ή να ψάξουν αυτό που θέλουν μέσω του mAigov. Σύντομα, θα προστεθούν και νέες λειτουργίες, όπως η εμφάνιση στοιχείων ακινήτων και επαγγελματικών ιδιοτήτων, καθώς και η δυναμική ενημέρωση των εγγράφων.

Αυτές είναι οι αλλαγές που, χωρίς θόρυβο, φέρνουν το κράτος πιο κοντά στον πολίτη και το καθιστούν  πιο «έξυπνο», πιο αποτελεσματικό και συμβάλλουν στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης του.

Στον αντίποδα, ωστόσο, αναρωτιέται κανείς πως ένα κράτος, που πλέον έχει online, για να το πω έτσι, όλα τα στοιχεία μας, δεν κατόρθωσε εγκαίρως να εντοπίσει όλα όσα γίνονταν για παράδειγμα στον ΟΠΕΚΕΠΕ…

Η ψηφιοποίηση από μόνη της δεν είναι πανάκεια, είναι όμως το πιο αποτελεσματικό εργαλείο που διαθέτουμε για να περιορίσουμε εκείνες τις γκρίζες ζώνες του συστήματος όπου παραδοσιακά αναπτύσσονταν φαινόμενα αδιαφάνειας.
Όπου υπάρχει ψηφιακή διαδικασία, υπάρχει διαφάνεια, έλεγχος και λογοδοσία. Κι αυτή είναι ίσως η πιο ουσιαστική αλλαγή που φέρνει η «Ελλάδα του gov.gr» – ένα κράτος που αξιοποιεί την τεχνολογία για να γίνει πιο δίκαιο, πιο διαφανές, πιο αποτελεσματικό.
Βήμα-βήμα, κλείνουμε τα «περάσματα» της αδιαφάνειας που στο παρελθόν επέτρεπαν φαινόμενα διαφθοράς, εκμετάλλευσης και αδιαφάνειας.

Κι επειδή θεωρούμε ότι τα προβλήματα δεν λύνονται αν τα αγνοείς, αναγνωρίζουμε ξεκάθαρα ότι στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ εντοπίστηκαν σοβαρές αδυναμίες. Γι’ αυτό η Κυβέρνηση, εξετάζοντας κάθε δυνατή επιλογή, αποφάσισε τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, ένα βήμα που σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα εποχή διαφάνειας. Το θετικό είναι ότι σήμερα διαθέτουμε τα μέσα για να διασφαλίσουμε πως τέτοια φαινόμενα δεν θα επαναληφθούν.

Η ΤΝ έρχεται τώρα να γίνει ένας πραγματικός σύμμαχος σ’ αυτή την προσπάθεια. Οι τεράστιες υπολογιστικές της δυνατότητες μάς επιτρέπουν να κάνουμε πολύ πιο γρήγορες και ακριβείς διασταυρώσεις δεδομένων. Με το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων, τις δορυφορικές πληροφορίες που θα έχουμε στη διάθεσή μας, με την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου ύστερα από δεκαετίες, μπορούμε πλέον να αξιοποιούμε πολύτιμα δεδομένα, ώστε να προλαμβάνουμε παρατυπίες.

Ένα θέμα, που φαίνεται να αναδεικνύει η κυβέρνηση με ολοένα και περισσότερη ένταση το τελευταίο διάστημα, είναι αυτό της χρήσης κοινωνικών δικτύων από ανήλικους, ιδιαίτερα κάτω των 15 ετών. Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε και τι σκέφτεστε -αν σκέφτεστε- να νομοθετήσετε σχετικά; Διότι είχατε και επαφές με τον Αντιπρόεδρο της Google και με την Εκτελεστική Αντιπρόεδρο της Κομισιόν, με επίκεντρο της προστασία των ανηλίκων.

Η προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο δεν είναι απλά και μόνο θέμα τεχνολογίας. Είναι στην ουσία μια κοινωνική πρόκληση που απαιτεί συντονισμένες δράσεις. Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να νομοθετήσουμε, ώστε οι πλατφόρμες να είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν τον ευρωπαϊκό μηχανισμό για το age verification, όπως έχει προταθεί από την Κομισιόν. Πρόκειται για ζητήματα που αναδείξαμε και στη συνάντηση με την Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Henna Virkkunen και στον Αντιπρόεδρο της Google, Evan Kotsovinos, καθώς και στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Τηλεπικοινωνιών της Ε.Ε. στη Δανία.

Βρισκόμαστε ήδη μπροστά στο πεδίο αυτό, καθώς σύντομα ενσωματώνουμε στο «Kids Wallet» το ευρωπαϊκό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας, που θα επιτρέπει με έναν απλό και ασφαλή τρόπο την επιβεβαίωση της ηλικίας χωρίς αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων. Αν για παράδειγμα μια πλατφόρμα χρειάζεται να επιβεβαιώσει ότι ένας χρήστης είναι άνω των 15 ετών, θα λαμβάνει απλώς την απάντηση χωρίς να λαμβάνει κάποια άλλη πληροφορία. Σε συνδυασμό με αντίστοιχες δυνατότητες στο ψηφιακό μας πορτοφόλι το «Gov.gr Wallet», ο στόχος είναι να αποτρέψουμε την πρόσβαση ανηλίκων σε περιεχόμενο ή προϊόντα που δεν είναι κατάλληλα για εκείνους, είτε πρόκειται για το διαδίκτυο είτε για φυσικά καταστήματα όπως αυτά με αλκοόλ, καπνικά ή τυχερά παιχνίδια. Η ψηφιακή ασφάλεια των παιδιών είναι συλλογική ευθύνη. Απαιτεί συνεργασία όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά πρώτα και πάνω από όλα με τους γονείς και σίγουρα με τις πλατφόρμες. Τα ψηφιακά εργαλεία δεν έχουν καμία αξία αν είναι να παραμένουν αχρησιμοποίητα. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα έχει πρωτοστατήσει σε αυτή την προσπάθεια και με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη έχουμε παρουσιάσει μια συνεκτική στρατηγική για την προστασία των ανηλίκων για τον εθισμό στο διαδίκτυο.

Πλησιάζουμε πλέον στην ολοκλήρωση της έκδοσης Προσωπικού αριθμού. Πότε να περιμένουμε ότι θα αρχίσουμε να τον χρησιμοποιούμε πλέον στις συναλλαγές μας με το δημόσιο;

Σύντομα, στις 5 Νοεμβρίου, ολοκληρώνεται η περίοδος όπου οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν οι ίδιοι τα δύο πρώτα ψηφία του Προσωπικού τους Αριθμού,  είναι ένα μικρό αλλά ουσιαστικό βήμα συμμετοχής στη μετάβαση προς τη νέα ψηφιακή εποχή της ταυτοποίησης. Ήδη, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια πολίτες έχουν αποκτήσει τον Προσωπικό τους Αριθμό μέσω του myInfo. Εκείνο όμως που είναι ακόμα πιο σημαντικό σε αυτή τη μεταρρύθμιση είναι ότι έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 610 χιλιάδες διορθώσεις σε στοιχεία μητρώων, διασφαλίζοντας ότι τα δεδομένα των πολιτών είναι πιο ακριβή και ενημερωμένα. Για όσους δεν διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες ή κατοικούν στο εξωτερικό, η διαδικασία προχωρά κανονικά μέσω ΚΕΠ και Προξενείων. Παράλληλα, ο ΠΑ ενσωματώνεται στις νέες ταυτότητες. 524 χιλιάδες πολίτες κρατούν στα χέρια τους τη νέα ταυτότητα που φέρει τον ΠΑ.

Ουσιαστικά, αφήνουμε πίσω μας το παλιό, αποσπασματικό μοντέλο με πολλαπλούς αριθμούς και διαφορετικά μητρώα και περνάμε σε μια νέα εποχή όπου με έναν ενιαίο αριθμό θα ταυτοποιούμαστε σε κάθε συναλλαγή μας με το Δημόσιο, απλά, με ασφάλεια και χωρίς περιττές διαδικασίες. Είναι μια μεταρρύθμιση που φέρνει τάξη, συνέπεια και απλότητα στη σχέση πολίτη–κράτους. Η μετάβαση, βέβαια, χρειάζεται λίγο χρόνο ώστε να προσαρμοστούν τόσο οι υπηρεσίες όσο και οι πολίτες. Όμως το αποτέλεσμα θα αξίζει: ένα κράτος σύγχρονο, ενιαίο, διασυνδεδεμένο και πραγματικά πολιτοκεντρικό και ένας Αριθμός που θα αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία αποτελεσματικότερων, φιλικότερων και ακόμα πιο εξατομικευμένων ψηφιακών υπηρεσιών.

Το μεγάλο «στοίχημα» είναι σε παγκόσμιο επίπεδο, το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το ΑΙ υπάρχει ήδη, σχεδόν όλοι το έχουν στο κινητό ή τον υπολογιστή τους. Ο ρόλος της Πολιτείας ποιος είναι στη χρήση του, πως μπορεί να γίνει λειτουργικό και χρήσιμο εργαλείο για ένα κράτος;

Έχετε απόλυτο δίκιο. Η ΤΝ δεν είναι πια κάτι μακρινό ή θεωρητικό, είναι ήδη εδώ, στα κινητά μας, στους υπολογιστές μας, στην καθημερινότητά μας. Το ζητούμενο, επομένως, δεν είναι αν θα τη χρησιμοποιήσουμε, αλλά πώς θα τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελος των πολιτών, των επιχειρήσεων, ενός ευρύτερου αναπτυξιακού μοντέλου.

Υλοποιούμε μια εθνική στρατηγική για την ΤΝ, με επενδύσεις σε δεδομένα, υποδομές και δεξιότητες, ώστε η Ελλάδα να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής εποχής. Στο Λαύριο δημιουργούμε το ελληνικό «εργοστάσιο» Τεχνητής Νοημοσύνης, το «Pharos» — ένα από τα 19 πλέον AI Factories στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια υποδομή που θα λειτουργήσει γύρω από τον εθνικό υπερυπολογιστή «Δαίδαλο», έναν από τους ισχυρότερους στον κόσμο, και θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη εφαρμογών ΤΝ σε τομείς όπως η υγεία, η ενέργεια, η βιώσιμη ανάπτυξη, η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός. Πρόσφατα, το «Pharos» αναδείχθηκε σε περιφερειακό κόμβο ΤΝ για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς εγκρίθηκε η δημιουργία τεσσάρων AI Factory Antennas σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, που θα συνδέονται απευθείας με το ελληνικό οικοσύστημα. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται ένα διασυνοριακό δίκτυο ΤΝ, που θα μοιράζεται υπολογιστικούς πόρους, δεδομένα και εργαλεία με κέντρο την Ελλάδα. Είναι ενδεικτικό ότι τέσσερα από τα δεκατρία ευρωπαϊκά Antennas θα συνδέονται με το ελληνικό «εργοστάσιο» — κάτι που δείχνει πόσο σημαντικός παίκτης έχει γίνει η χώρα μας σε αυτό το πεδίο. Ταυτόχρονα, στην Κοζάνη προχωράμε στη δημιουργία ενός δεύτερου υπερυπολογιστή, ειδικά σχεδιασμένου για εφαρμογές ΤΝ στους τομείς της αγροδιατροφής και της ενέργειας. Είναι μια επένδυση με καθαρά περιφερειακό αποτύπωμα.

Συνδέοντας λοιπόν το AI factory «Pharos», τον «Δαίδαλο», τον υπερυπολογιστή της Κοζάνης και το δίκτυο των AI Factory Antennas, δημιουργούμε ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα ΤΝ που ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα και τοποθετεί τη χώρα μας στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων.

Θα κλείσω ζητώντας την άποψή σας για το πολιτικό σκηνικό, έτσι όπως διαμορφώνεται το τελευταίο διάστημα. Είμαστε, σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, ενάμιση χρόνο πριν από τις εκλογές. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για την πορεία της κυβέρνησης, αλλά και τους συσχετισμούς στην αντιπολίτευση;

Ακριβώς, έχουμε μπροστά μας ακόμη δεκαοκτώ μήνες, στη διάρκεια των οποίων η Κυβέρνηση συνεχίζει να υλοποιεί το σχέδιο για το οποίο την εμπιστεύτηκαν όχι μια, αλλά δύο φορές συνεχόμενα οι πολίτες. Η Νέα Δημοκρατία, υπό την ηγεσία του Προέδρου Κυριάκου Μητσοτάκη, καταφέρνει να εκφράσει ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, γεγονός που αποτυπώνεται στην επαναλαμβανόμενη εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πρόγραμμά της. Η πορεία μας, ο στόχος μας είναι σαφής: ένα κράτος πιο αποτελεσματικό, πιο ψηφιακό και πιο δίκαιο, που αφήνει πίσω παθογένειες του παρελθόντος και κινείται σε μια σταθερή αναπτυξιακή τροχιά. Σε μια εποχή έντονων προκλήσεων, η σταθερότητα αποτελεί βασική προϋπόθεση προόδου κι αυτό ακριβώς υπηρετεί η Κυβέρνηση με συνέπεια και σχέδιο.

Όσον αφορά στην αντιπολίτευση, είναι απαραίτητο ο πολιτικός διάλογος να γίνεται με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, καθώς οι πολίτες περιμένουν από όλα τα κόμματα τεκμηριωμένες προτάσεις και όχι παιχνίδια εντυπώσεων. Δυστυχώς όλη αυτή η τοξικότητα που αναπτύσσεται, είναι επικίνδυνη και φοβάμαι πως θα τη βρούμε μπροστά μας. Με τους πολίτες να αποστρέφονται όλο και περισσότερο την πολιτική, να ωθούνται στα άκρα, σε επικίνδυνα και αχαρτογράφητα μονοπάτια.  Η χώρα χρειάζεται μια αντιπολίτευση δημιουργική και αξιόπιστη, που θα συμβάλλει ουσιαστικά στη συζήτηση για το μέλλον, και όχι μια αντιπολίτευση που περιορίζεται στην άρνηση ή στη στείρα πόλωση. Ελπίζουμε σε αυτό, χωρίς όμως αυτό να επηρεάζει την υλοποίηση του σχεδιασμού μας προς όφελος του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας.

Λίδα Μπόλα

ΠΗΓΗ: Liberal