Για να σωθούν τα πλατάνια… Η καινοτόμος μέθοδος της iGEM IOANNINA κατά του μεταχρωματικού έλκους
Μία σημαντική και ελπιδοφόρα πρωτοβουλία «τρέχει» το διάστημα αυτό η ομάδα iGEM IOANNINA του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, παρουσιάζοντας μια πρωτοποριακή μέθοδο καταπολέμησης του μεταχρωματικού έλκους των πλατάνων, μίας ασθένειας που έχει πλήξει ανεπανόρθωτα χιλιάδες αιωνόβια δέντρα σε όλη την Ελλάδα.
Η ομάδα, που ιδρύθηκε το 2020 και έχει ήδη κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στον διεθνή διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας IGEM 2024, εφαρμόζει σύγχρονες τεχνικές της συνθετικής βιολογίας, όπως η μέθοδος CRISPR-Cas, για τη δημιουργία ενός εξειδικευμένου σκευάσματος. Αυτό το σκεύασμα στοχεύει επιλεκτικά και καταστρέφει τα νουκλεϊκά οξέα του μύκητα Ceratocystis platani, ο οποίος ευθύνεται για το θανατηφόρο μεταχρωματικό έλκος των πλατάνων.
Η πρώτη παρουσίαση έγινε στο Συρράκο και όπως επισημαίνει ο Διδάκτωρ του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Τάσος Γάτσιος «η καινοτόμα αυτή μέθοδος αναμένεται να προστατέψει τα πλατάνια, που έχουν μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία στις πλατείες των χωριών και στα αστικά πάρκα. Δυστυχώς, είναι ήδη αργά για τα αιωνόβια πλατάνια της πλατείας του Συρράκου, που έχουν νεκρωθεί από την ασθένεια, αν και τα νέα δέντρα που φυτεύτηκαν πριν οκτώ χρόνια παρουσιάζουν υγιή ανάπτυξη. Η καταστροφή είναι ακόμα μεγαλύτερη στα παραποτάμια δάση της Ηπείρου, όπου η ασθένεια έχει εξαπλωθεί σε όλα τα υδάτινα ρέματα, προκαλώντας μη αναστρέψιμες βλάβες στο οικοσύστημα».
Η iGEM IOANNINA και οι ελπίδες για λύσεις
Η ομάδα φοιτητών, που έχει σπουδαίες διεθνείς επιτυχίες στο ενεργητικό της, εργάζεται για μία ακόμη φορά με πάθος για να μετατρέψει αυτή τη μέθοδο σε πρακτική λύση που θα βοηθήσει στην αναγέννηση των δέντρων, αποτρέποντας την εξαφάνισή τους.
Πάνω από 52.000 δέντρα έχουν ήδη χαθεί στην Ελλάδα, και οι επιστήμονες προειδοποιούν πως, χωρίς άμεση δράση, τα πλατάνια ενδέχεται να εξαφανιστούν από τον ελλαδικό χώρο μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
«Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος εμείς, η iGEM IOANNINA 2025, αποφασίσαμε να δώσουμε λύση μέσα από τη δύναμη της συνθετικής βιολογίας. Σχεδιάζουμε μια καινοτόμα και φιλική προς το περιβάλλον θεραπεία που στοχεύει τον μύκητα χωρίς να βλάπτει το οικοσύστημα. Δεν είναι απλώς ένα project για εμάς. Είναι μια αποστολή! Θέλουμε να συμμετάσχουμε στον παγκόσμιο διαγωνισμό ΙGEM, να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας διεθνώς και να φέρουμε τη λύση πίσω στην Ελλάδα» αναφέρουν οι ίδιοι.
Στήριξη από την Περιφέρεια Ηπείρου
Η Περιφέρεια Ηπείρου στηρίζει ενεργά αυτήν την προσπάθεια, χρηματοδοτώντας με 20.000 ευρώ την πιλοτική εφαρμογή της καινοτόμου θεραπείας, η οποία αναπτύσσεται από το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών του Πανεπιστημίου. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού και φιλικού προς το περιβάλλον εργαλείου που θα συμβάλει στη διάσωση της φυσικής και πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής.
Η διάσωση των πλατάνων δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά και υπόθεση διατήρησης της ιστορίας, της παράδοσης και των συλλογικών μας αναμνήσεων — από το γεφύρι της Άρτας μέχρι τα μικρά χωριά της Ηπείρου, όπου ο πλάτανος παραμένει το σημείο αναφοράς και συνάντησης.. Και είναι μέρος των κοινών μας αναμνήσεων..
