Φωτογραφήματα από την δικηγόρο Φωτεινή Μπαλούτσου!
Ονειροπολώντας στα νιάτα μας… .ίσως και ονειροβατώντας, όλοι μας φανταζόμασταν πως στην ηλικία των σαράντα έως πενήντα, «μεγάλοι πια», θα ήμασταν επιτυχημένοι επαγγελματίες με αξιοζήλευτη καριέρα και υψηλό εισόδημα. Σε κάποιους το «όνειρο» έγινε πραγματικότητα, άλλοι το κυνηγούν ακόμη και σε κάποιους άλλους έμεινε «όνειρο θερινής νυκτός» .
Διότι δεν γνωρίζαμε πως στη ζωή υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες. Οι εξωτερικές συνθήκες όπως η οικονομική κρίση, η αύξηση της ανεργίας, η πανδημία, η αβεβαιότητα στο οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό περιβάλλον, η μείωση μισθών, το εργασιακό και φορολογικό πλαίσιο καθορίζουν τις επαγγελματικές επιλογές και μας οδηγούν σε λύσεις ανάγκης, αψηφώντας επιπτώσεις που έχει η εκάστοτε επιλογή τόσο στην επαγγελματική μας πορεία όσο και στην ψυχοσωματική μας υγεία. Συνθήκες που σε φέρνουν μεν προ τετελεσμένων γεγονότων, χρήζουν όμως ψυχραιμίας και ευελιξίας ως προς την αντιμετώπιση τους.
Σήμερα η εξασφάλιση των προς τω ζην ειδικά για τη μέση ηλικία, είναι ο στόχος για την επιβίωση της οικογένειας. Σε μια καθημερινότητα γεμάτη άγχος, στρες, και επαγγελματική ανασφάλεια είναι ο μείζων λόγος της εργασίας. Ακολουθεί η απόκτηση κάποιων υλικών αγαθών και στο περίσσευμα το «ευφραίνει καρδίαν».
Κι όμως, κάποτε όλα αυτά ήταν ένα όμορφο πακέτο με αστραφτερό περιτύλιγμα και κορδέλα. Η επαγγελματική πορεία ήταν δεδομένη εφ’ όρου ζωής, ο μισθός ικανοποιητικός έως «παχυλός» και ο προσωπικός ή οικογενειακός προγραμματισμός σε τάξη. Σε σημείο που θεωρούνταν «ρουτίνα». Αξιοποιούσαμε τις αποταμιεύσεις επενδύοντας «τον οβολόν» μας στο χρηματιστήριο, σε αγορές ακινήτων, σε ταξίδια. Υπήρχε σταθερότητα, πρόγραμμα και όραμα για το μέλλον. Όλα αυτά όμως.. «last year!!».
Διανύουμε την εποχή της αναδιάρθρωσης τόσο σε κοινωνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Η πεποίθηση του «Life time job» καταρρίπτεται, γεγονός που ως χώρα μας βρήκε απροετοίμαστους. Στην νέα αυτή εποχή, ο σύγχρονος άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του, δεν θα μένει πια σε ένα επάγγελμα . Οι αλλαγές στη σταδιοδρομία στα επόμενα χρόνια δεν θα αποτελούν εξαίρεση αλλά τον κανόνα. 
Όμως πόσο έτοιμοι είμαστε στην μέση ηλικία για μια στροφή επαγγελματική;
Διλλήματα όπως… Να πάω που; Να κάνω τι;… απασχολούν όλο και περισσότερους εργαζόμενους αλλά και επαγγελματίες με υγιής «μέχρι χτες» επιχειρήσεις. Χάνω τη δουλειά μου… χάνω τη ζωή μου; Σε αυτή τη χρονική περίοδο το να κάνεις στροφή στην καριέρα σου φαντάζει ουτοπικό. Όταν οι υποχρεώσεις και τα έξοδα τρέχουν, δύσκολα κάποιος θα σκεφτεί την αλλαγή αυτή όσο επιτακτική και αν δείχνει πως είναι.
Και είναι και η ηλικία… πάλι από την αρχή; Τι ικανότητες και τι ψυχική δύναμη μπορεί να έχω ώστε να εξερευνήσω ξανά το άγνωστο επαγγελματικά; Η αντίδραση των περισσοτέρων θα ήταν αρνητική…. δεν είναι καιρός για τολμηρές κινήσεις. Με το πέρασμα των χρόνων ταυτιζόμαστε τόσο πολύ με τον επαγγελματικό μας ρόλο που η απώλεια της εργασίας μας ισοδυναμεί με χάσιμο του εαυτού μας. Πολλοί βρέθηκαν να χάνουν την εργασία τους, να εργάζονται με μειωμένες αποδοχές, να υποχρεώνονται σε προγράμματα εθελουσίας συνταξιοδότησης, να μεταναστεύουν. Κάποιες δεκαετίες πριν, στα χρόνια της «ώριμης νιότης» ήσουν στο «ζενίθ» της παραγωγικότητας, της καταξίωσης και της επένδυσης. Αυτό όμως πια αποτελεί πλάνο μιας άλλης εποχής..
Γυρίζοντας λοιπόν, στο σήμερα, όπου όλα είναι σχετικά και η ασφάλεια της εργασίας ακόμη πιο σχετική σε όλες τις μορφές απασχόλησης, μήπως η κρίση είναι όντως η ευκαιρία για ένα νέο επαγγελματικό «restart»;
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στη Βρετανία από την ηλικία των 35 μεγάλο ποσοστό ανθρώπων αρχίζει να απογοητεύεται από την δουλειά του. Φαινόμενο που σχετίζεται τόσο με τις επαγγελματικές επιλογές σε μια λάθος ηλικία όσο και με εξωγενείς παράγοντες. Η επιλογή επαγγέλματος και ο εγκλωβισμός σε αυτό λόγω υποχρεώσεων οδηγεί αναπόφευκτα σε μια άρνηση. Ακόμη και άτομα που δεν έχουν χάσει την εργασία τους όμως, οι στρεσογόνες συνθήκες υπό τις οποίες δουλεύουν, τους ωθούν στο να αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο.
Επαναπροσδιορισμός λοιπόν, επαγγελματικής πορείας. Είτε λόγω συνθηκών είτε για προσωπικούς λόγους, όλοι μπορούμε, εάν υπάρξει ανάγκη, να αλλάξουμε καριέρα. Μελέτες αποδεικνύουν ότι η ηλικία 40-50 θεωρείται η πιο συχνή ηλικία ως προς την αλλαγή επαγγέλματος, καθώς όσο μεγαλώνουμε οι ικανότητες μας, τα ενδιαφέροντα και οι ανάγκες μας γίνονται πιο ξεκάθαρες και επιτακτικές. Εάν λάβουμε υπόψη και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τότε αναμφίβολα η επαγγελματική ενασχόληση θα είναι εναλλασσόμενη.
Εάν λοιπόν η επαγγελματική σου καριέρα σταμάτησε να εξελίσσεται, ή το αντικείμενο εργασίας σου είναι σε πτώση ή γιατί η κρίση έπληξε ανεπανόρθωτα τον τομέα σου ή είσαι «ώριμος» πια για το εργασιακό σου περιβάλλον, ίσως να είναι η κατάλληλη στιγμή για μια «στροφή» επαγγελματική. Ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης η αλλαγή αυτή μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια…
Ίσως ήρθε η στιγμή να ασχοληθείς επαγγελματικά με το ξεχασμένο όνειρο που σε κάνει να χαμογελάς και που θα σου δώσει νέο σκοπό και δύναμη να ανταπεξέλθεις. Με αυτογνωσία πια για τις ικανότητες, τα όρια και τις δεξιότητές σου μπορείς να πατήσεις πάνω στις γνώσεις που ήδη κατέχεις και να χαράξεις πορεία για μια ομαλή μετάβαση σε μια νέα καριέρα. Με διαφορετική πια προσέγγιση των εργασιακών δεδομένων και με αντίληψη οξυμένη ως προς τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, οι οποίες μεταλλάχθηκαν «εν μία νυκτί» πρέπει να είσαι σε διαρκή εγρήγορση για το σωστό «timing» της αλλαγής.
Το παλιό μοτίβο καταρρέει και η αλλαγή επαγγέλματος στη μέση ηλικία είναι κάτι με το οποίο κάποια στιγμή θα «φλερτάρουμε». Πέρα από το οικονομικό κίνητρο, όμως ερχόμαστε αντιμέτωποι και με ένα υπαρξιακό ζήτημα ζωής…. ήτοι με το πώς αντιλαμβανόμαστε το πέρασμα του χρόνου. Με την έννοια της φθοράς και απόσυρσης από τα δρώμενα ή υπό την έννοια της εξέλιξης και ενεργούς συμμετοχής στο οικονομικοινωνικό γίγνεσθαι;
Αναλόγως των απαντήσεων που δίνει ο καθένας …….. συνεχίζεται και η ζωή του.
