Ευφυές ποδήλατο για αποφυγή συγκρούσεων

Τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος έχει επιστρατεύσει την τεχνολογία προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα ατυχήματος. Σε μεγάλο βαθμό τα έχει καταφέρει. Τα αυτοκίνητα έχουν εξοπλιστεί με διάφορα συστήματα προειδοποίησης του οδηγού, ώστε να προβλέπει το «έξυπνο» αυτοκίνητο όσο το δυνατόν περισσότερο και με μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια το ενδεχόμενο σύγκρουσης. Στην εποχή, μάλιστα, που κυκλοφορούν αυτοκίνητα που για να «πάρουν μπρος» υποβάλλουν τον οδηγό σε αλκοτέστ –το οποίο αν διαπιστώσει ότι εκείνος έχει καταναλώσει αλκοόλ, το αυτοκίνητο απλώς δεν ξεκινάει–, η ασφάλεια στους δύο τροχούς εξακολουθεί και είναι ένα στοίχημα, που δύσκολα κερδίζεται. Ο λόγος είναι τελικά απλός και σχετίζεται με το κόστος.

Ο δεύτερος προσομοιωτής οδήγησης μοτοσικλέτας στην Ευρώπη βρίσκεται και αυτός στο ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ – ο πρώτος βρίσκεται σε εργαστήριο της Γαλλίας. Πρόκειται για έναν ερευνητικό προσομοιωτή οχημάτων μονής τροχιάς, πάνω στον οποίο εξετάζονται διάφορα σενάρια με τον αναβάτη εν κινήσει και πάντα με το κράνος του.

Οταν η αυτοκινητοβιομηχανία επενδύει εκατομμύρια ευρώ σε έρευνες για την ενίσχυση της ασφάλειας των αυτοκινήτων, γιατί δεν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στα δίτροχα; Το κόστος αγοράς του οχήματος είναι αυτό που τελικά προσδιορίζει το εάν μπορούν αυτά τα συστήματα να «κουμπώσουν» σε κάποιο όχημα. Τα προηγμένα και εξειδικευμένα συστήματα ασφαλείας που τοποθετούνται σε αυτοκίνητα αυξάνουν σημαντικά το κόστος αγοράς τους. Ωστόσο, όταν η τιμή είναι ήδη αυξημένη, η αυτοκινητοβιομηχανία έχει διαπιστώσει ότι κανείς είναι διατεθειμένος να πληρώσει παραπάνω για την ασφάλειά του. Αντιθέτως, τα δίτροχα, είτε πρόκειται για μοτοσικλέτες είτε για ποδήλατα, εμφανίζουν ένα ιδιαίτερα χαμηλό κόστος απόκτησης – με εξαίρεση τις πολύ μεγάλες και ακριβές μοτοσικλέτες φυσικά. Ετσι ο καταναλωτής δύσκολα θα πειστεί να καταβάλει το διπλάσιο κόστος, για παράδειγμα, προκειμένου να αποκτήσει μια μοτοσικλέτα με σύνθετα, εξειδικευμένα συστήματα ασφαλείας.

Παγκόσμια καινοτομία

Σε αυτό το δεδομένο ήρθε να απαντήσει το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ στη Θεσσαλονίκη. Κατασκεύασε το πρώτο ηλεκτρικό ποδήλατο στον κόσμο το οποίο διαθέτει σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σύγκρουσης. Πρόκειται για μια παγκόσμια καινοτομία την οποία οι ερευνητές του ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ έχουν αγαπήσει και πάνω στην οποία έχουν επενδύσει πολύ χρόνο και ενέργεια, όπως μας εξήγησαν. Πρόκειται λοιπόν για ένα ποδήλατο το οποίο διαθέτει έναν ευφυή τρόπο επικοινωνίας και συνεργασίας των οχημάτων μεταξύ τους. Με το σύστημα που είναι τοποθετημένο πάνω του, μπορεί και ανταλλάσσει πληροφορίες με το αδελφό ποδήλατο –που διαθέτει επίσης το ίδιο σύστημα– και μέσω μιας οθόνης που βρίσκεται εγκατεστημένη στα γυαλιά του οδηγού ενημερώνεται για δεδομένα όπως είναι οι καιρικές συνθήκες, τυχόν εμπόδια στον δρόμο και φυσικά το ενδεχόμενο σύγκρουσης με άλλο όχημα.

Φορέσαμε τα γυαλιά –τα οποία θυμίζουν λίγο «Star Trek»– και παρακολουθήσαμε την πορεία των δύο αδελφών ποδηλάτων να κατευθύνονται το ένα προς το άλλο. Εκτός από την εικόνα του περιβάλλοντος που βλέπει κανείς μέσα από τα γυαλιά, σε αυτά υπάρχει μια οθόνη, η οποία όμως επιτρέπει στον χρήστη να βλέπει μέσα από αυτή, στο φυσικό περιβάλλον. Η προσαρμογή του ματιού στο ιδιαίτερο αυτό οπτικό τοπίο διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά. Και πάνω που έχουμε αρχίσει να συνηθίζουμε, κεφαλαία κόκκινα γράμματα εμφανίζονται στην οθόνη καλύπτοντας την εικόνα και ενημερώνοντας ότι επίκειται σύγκρουση. Κοιτώντας μέσα από τα γυαλιά, είδαμε ότι τα δύο ποδήλατα είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους, και η πορεία τους πράγματι έδειχνε ότι ετοιμάζονται να συγκρουστούν. Οι δύο οδηγοί αυτομάτως πάτησαν φρένο και η σύγκρουση αποφεύχθηκε. Η επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων διεξάγεται μέσω ασύρματης τεχνολογίας, η οποία δεν έχει πολύ μεγάλη εμβέλεια (ενός χιλιομέτρου περίπου) αλλά είναι ισχυρότερη από τα δίκτυα Wi-Fi ή bluetooth, για παράδειγμα. Στόχος των ερευνητών που μελετούν πάνω στα ποδήλατα αυτά είναι να συνεχίσουν την έρευνα –διότι, όπως μας είπαν, η ερευνητική διαδικασία δεν ολοκληρώνεται ποτέ, απλώς συνεχίζεται και εξελίσσεται– πάνω στον αλγόριθμο που έχουν αναπτύξει. Στη συνέχεια ο συνεργατικός τρόπος επικοινωνίας μεταξύ ποδηλατών θα επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό του κινδύνου με παράλληλη προειδοποίηση για αυτόν.

Το ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ, πέραν του προσομοιωτή οδήγησης αυτοκινήτου πάνω στον οποίο εξετάζονται διάφορα σενάρια, έχει κατασκευάσει και ένα αυτοκίνητο δοκιμών.

Το επόμενο βήμα

Το ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ έχει να επιδείξει πολύ ενδιαφέρον ερευνητικό έργο πάνω στα οχήματα. Πέραν του προσομοιωτή οδήγησης αυτοκινήτου πάνω στον οποίο εξετάζονται διάφορα σενάρια (κόπωσης οδηγών π.χ., επήρειας ορισμένων φαρμάκων και αντίδρασης σε φυσικούς κινδύνους), το εργαστήριο έχει κατασκευάσει και ένα αυτοκίνητο δοκιμών. Αυτό αποτελεί το επόμενο βήμα μετά τον προσομοιωτή, καθώς έχουν ήδη διαπιστωθεί και διορθωθεί όποια κενά των συστημάτων που εξετάζονται εμφανισθούν σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, όπως αυτό του προσομοιωτή.

Ο δεύτερος προσομοιωτής οδήγησης μοτοσικλέτας στην Ευρώπη βρίσκεται και αυτός στο ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ – ο πρώτος βρίσκεται σε εργαστήριο της Γαλλίας. Πρόκειται για έναν ερευνητικό προσομοιωτή οχημάτων μονής τροχιάς (μοτοσικλέτα στην προκειμένη) πάνω στον οποίο εξετάζονται επίσης διάφορα σενάρια με τον αναβάτη εν κινήσει (θεωρητικώς, γιατί πρακτικώς το όχημα παραμένει ακίνητο – σαν τα ποδήλατα γυμναστικής…) και φυσικά πάντα με το κράνος του.